Dùng ớt quá độ và trong một thời gian dài có thể làm hệ thần kinh chết dần. Những hệ thần kinh bị ảnh hưởng: vị giác, cơ quai hàm, và do đó sự cảm nhận về độ cay cũng giảm đi.
Tương ớt là thứ nước chấm cay có dạng đặc sệt như nước sốt và có màu đỏ, được làm từ nguyên liệu chính là ớt xay nhuyễn kết hợp với một số gia vị khác.
Đặc tính cay của ớt được quy định bởi một loại chất hóa học không màu và không mùi mang tên capsaicin. Chính nồng độ của capsaicin trong từng loại ớt khác nhau sẽ tương ứng với các cường độ cay khác nhau của từng loại ớt.
Một trong những tác dụng của capsaicin là diệt vi trùng, nên chất này thường được dùng để bảo quản thực phẩm, giữ cho thức ăn lâu hư.
Ngoài ra cũng được dùng để bào chế băng hoặc cao dán, nhờ tác dụng làm thông sự bế tắc của máu.
Theo một thử nghiệm của Hàn Quốc, phụ nữ béo phì ăn nhiều tương ớt làm giảm mỡ thừa một cách đáng kể. Chất capsaicin còn có khả năng giết chết tế bào ung thư tuyến tiền liệt ở nam giới.
Theo nghiên cứu của các nhà khoa học ở Úc, trong tương ớt có hai thành phần giúp làm giảm các tác nhân gây tiểu đường.
Đối với các bệnh về tim mạch, các nhà nghiên cứu cho biết các hóa chất có trong tương ớt sẽ hỗ trợ giảm thiểu và ngăn chặn sự hình thành các khối mỡ thừa trong các mạch máu, nguyên nhân gây ra bệnh nhồi máu cơ tim, đột quỵ và tai biến, đảm bảo sự thông thoáng lưu thông máu trong cơ thể.
Hơn nữa, chất capsaicin còn cải thiện tiêu hóa giúp nhuận tràng, giải phóng endorphins (chất giảm đau tự nhiên), thông mũi, giảm huyết áp cao, tăng cường tốc độ trao đổi chất.
Tuy nhiên, chất capsaicin trong y khoa được liệt kê vào loại độc dược. Nó gây nóng và bỏng rát khi tiếp xúc với da người, đông máu bất thường, phồng rộp da, tiêu chảy (nặng), lâu dài thì tổn thương gan và thận. Tuy nhiên bắt đầu từ lượng nào đó, nó mới tác hại đến cơ thể. Những phủ tạng như ruột, bao tử, hệ hô hấp, da và da nhờn trong khoang miệng mũi sẽ bị thiệt hại, nếu ăn cay quá độ. Dùng ớt quá độ và trong một thời gian dài có thể làm hệ thần kinh chết dần. Những hệ thần kinh bị ảnh hưởng: vị giác, cơ quai hàm, và do đó sự cảm nhận về độ cay cũng giảm đi (lên đô)
Khi ăn cay trong người sẽ tiết ra chất Endorphine (có tác dụng gần giống như thuốc phiện). Ớt càng cay, chất capsaicin (độc tố) càng nhiều.
Ngoài ra, để sản phẩm có màu đỏ đẹp, một số nhà sản xuất thiếu lương tâm đã pha chế thêm chất sudan (một hóa chất có dạng tinh thể màu nâu đỏ, được sử dụng trong nhuộm màu công nghiệp và bị cấm sử dụng trong thực phẩm). Trên thực tế, tương ớt có thể được làm với cả ớt hỏng hay cà chua thối.